Pedagog/psycholog szkolny

 AGRESJA U DZIECI

W swojej pracy zawodowej często spotykam się z rodzicami, którzy proszą mnie o radę i wskazówki w postępowaniu z dziećmi mającymi problem  z pohamowanie agresji (zwłaszcza rówieśniczej). Czy istnieją skuteczne metody zapobiegania agresji?
    Przedtem jednak należy wymienić kilka przyczyn powstawania zachowań agresywnych. Mogą to być:

• zaburzenia osobowości,
• mikrouszkodzenia centralnego układu nerwowego,
• niewłaściwe oddziaływania wychowawcze, jako jeden z objawów nadpobudliwości psychoruchowej.

Aby zachowania agresywne nie utrwalały się u naszych dzieci należy:

• starać się, by dziecko nie stykało się z zachowaniem agresywnym (zwłaszcza w domu), które może stać się powielanym przez dziecko modelem postępowania,
• przedstawiać mu pozytywne cechy zachowania,
• nagradzać dzieci za ich przejawianie, przekazywać dzieciom informacje na temat agresji, jako zachowania niewłaściwego, a jednocześnie wpajać właściwe i ogólnie przyjęte sposoby postępowania,
• należy ograniczać sytuacje, w których dziecko najczęściej przejawia agresję,
• podawać dzieciom właściwe sposoby realizowania swoich potrzeb, np. podpowiadać dziecku w jaki sposób można zdobyć przyjaźń i uznanie kolegów,
•  podsuwać zajęcia, które wymagają od dziecka opiekuńczości, wrażliwości np. opiekowania się roślinami, zwierzętami, słabszymi lub młodszymi,
• znaleźć dziedzinę działania, w której dziecko będzie mogło odnosić sukcesy i tym samym imponować innym.

Nie powinniśmy zająć się jedynie eliminowaniem wszelkich przejawów agresywności, ale należy pomóc w uregulowaniu stosunków dziecka z otoczeniem i starać się skierować jego energię, chęć dominowania i walki na inne potrzebne i społecznie akceptowane działania.

Musimy pamiętać także o tym, aby nie piętnować i nie potępiać człowieka – dziecka, ale jego złe zachowanie i postępowanie.
    Pragnę na koniec przytoczyć zasady postępowania, które przyjęło jako dekalog Polskie Stowarzyszenia Pedagogów.  Mają one fundamentalne znaczenie dla kształtowania pozytywnych wzorców zachowania.

• Jeśli dziecko żyje w atmosferze krytyki, uczy się potępiać.
• Jeśli dziecko doświadcza wrogości, uczy się walczyć.
• Jeśli dziecko musi znosić kpiny, uczy się nieśmiałości.
• Jeśli dziecko jest zawstydzane, uczy się poczucia winy.
• Jeśli dziecko żyje w atmosferze tolerancji, uczy się być cierpliwym.
• Jeśli dziecko żyje w atmosferze zachęty, uczy się ufności.
• Jeśli dziecko jest akceptowane i chwalone, uczy się doceniać innych.
• Jeśli dziecko żyje w atmosferze uczciwości, uczy się sprawiedliwości.
• Jeśli dziecko żyje w poczuciu bezpieczeństwa, uczy się ufności.
• Jeśli dziecko żyje w atmosferze aprobaty, uczy się lubić.
• Jeśli dziecko żyje w atmosferze akceptacji i przyjaźni uczy się tego, jak znaleźć miłość w świecie. 

Opracowała: Iwona Pogonowska – na podstawie wskazówek  Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej i Pisma Ogólnopolskiego Klubu Alternatywnych Pedagogów Klanza, lublin 1994, nr 8 s.